Tunceli'nin Tarihçesi

Tunceli'nin tarihçesi oldukça zengindir ve çeşitli uygarlıklara ev sahipliği yapmıştır. Antik Yunan tarihçi ve coğrafyacıların Tunceli bölgesine Daranis ve Derksene adını verdikleri bilinmektedir.

Tunceli ilinin merkezi olarak Kalan (Mamekiye) kasabasının belirlenmesi ise daha yakın tarihlerdedir. 1935 yılında kurulan ve Tunceli Kanunu'ndaki özel statüsü nedeniyle Elazığ'dan yönetilen Tunceli ilinin merkezi olarak Kalan (Mamekiye) kasabası 30 Aralık 1946 tarihli ve 4993 sayılı kanunla resmi olarak belirlenmiştir.

Tunceli'nin tarihi, birçok farklı medeniyetin izlerini taşır. Hititler, Persler, Romalılar, Bizanslılar gibi çeşitli uygarlıklar bu bölgede egemenlik kurmuşlardır. Ayrıca Osmanlı döneminde de Tunceli bölgesi önemli bir yerleşim yeri olmuştur.

Günümüzde Tunceli, zengin tarihi mirası, doğal güzellikleri ve kültürel çeşitliliği ile dikkat çeken bir il olarak bilinmektedir.

Tunceli'nin Yüzölçümü / Nüfusu / İklimi 

Tunceli, Doğu Anadolu'nun doğal güzellikleri ve tarihî dokusuyla ön plana çıkan şehirlerinden biridir. 7.583 kilometrekarelik geniş yüzölçümüyle, şehir doğa severleri kendine çeker ve eşsiz manzaralar sunar.

Yüzölçümü: Tunceli'nin toplam yüzölçümü 7.583 kilometrekaredir. Bu geniş alan, şehrin dağlarla kaplı manzaralarını ve yeşil vadilerini içerir.

Nüfus: 2023 yılında Tunceli'nin nüfusu 89.317 olarak kaydedilmiştir. Şehir, sakin yaşam tarzıyla bilinir ve küçük bir topluluğa ev sahipliği yapar.

İklim: Tunceli, tipik olarak karasal iklimin etkisi altındadır. Yazlar genellikle sıcak ve kurak geçerken, kışlar soğuk ve kar yağışlıdır. Bu iklim, şehrin tarım ve doğal yaşamını şekillendirir.

Tunceli, doğal güzellikleri ve sakin atmosferiyle bilinen bir şehirdir. Geniş yüzölçümü ve benzersiz iklimiyle, doğa yürüyüşleri, trekking ve diğer doğa etkinlikleri için mükemmel bir mekandır. Tunceli'yi ziyaret etmek, doğanın kucağında huzurlu bir kaçamak yapmak için harika bir seçenektir. Ayrıca, Tunceli'nin zengin florası ve faunası, biyoloji ve ekoloji meraklıları için çekici bir araştırma alanı sunar.

Tunceli'de Mutlaka Görülmesi Gereken Yerler

Tunceli, Doğu Anadolu Bölgesi'nde yer alan tarihi ve doğal güzellikleriyle öne çıkan bir şehirdir. Doğal yaşamın iç içe geçtiği, tarihi zenginliklerin bulunduğu Tunceli, keşfedilmeyi bekleyen birçok yere ev sahipliği yapmaktadır. İşte Tunceli'de mutlaka görülmesi gereken yerler:

Munzur Vadisi Milli Parkı: Tunceli'nin en büyük doğal hazinelerinden biri olan Munzur Vadisi Milli Parkı, muhteşem doğal güzellikleriyle ziyaretçilerini büyüler. Bol oksijenli temiz havası, şelaleleri, gölleri ve yürüyüş parkurlarıyla doğa tutkunlarının favori mekanıdır.

Ovacık: Munzur Dağları'nın eteklerinde bulunan Ovacık, doğa turizmi için önemli bir merkezdir. Zengin flora ve fauna ile kaplı olan Ovacık, doğaseverler için keşfedilmeyi bekleyen bir cennettir.

Mercan Anıtı: Tunceli'nin Pertek ilçesinde bulunan Mercan Anıtı, Munzur Dağları'nda bulunan bir kaya üzerine işlenmiş, Osmanlı dönemine ait bir anıttır. Bölgenin tarihine dair önemli ipuçları sunar.

Pülümür Vadisi: Tunceli'nin Pülümür ilçesi, muhteşem vadisiyle ve doğal güzellikleriyle ünlüdür. Vadide yer alan Pülümür Çayı, etkileyici manzaralar sunar.

Pertek Kalesi: Tunceli'nin tarihine ışık tutan bu kale, tarihi dokusu ve muhteşem manzarasıyla ziyaretçilerini büyüler. Kaleye tırmanarak şehri yukarıdan seyretmek unutulmaz bir deneyimdir.

Munzur Gözeleri: Tunceli'nin Ovacık ilçesinde bulunan Munzur Gözeleri, serin suları ve etkileyici doğasıyla ziyaretçilerini cezbetmektedir. Piknik yapmak ve doğa yürüyüşleri için idealdir.

Mazgirt Kalesi: Tunceli'nin Mazgirt ilçesinde bulunan bu kale, tarihî dokusuyla dikkat çeker. Kaleyi ziyaret ederek bölgenin tarihine dair önemli bilgiler edinebilirsiniz.

Düztepe Şelalesi: Tunceli'nin merkezine yakın bir konumda bulunan bu şelale, doğal güzelliğiyle dikkat çeker. Ziyaretçilere serinlemek ve dinlenmek için ideal bir mekan sunar.

Gelintülü Şelalesi: Ovacık ilçesine bağlı Gelintülü köyünde bulunan bu şelale, etkileyici manzarasıyla ziyaretçilerini büyüler. Doğal güzellikler arasında huzurlu bir mola vermek için idealdir.

Gözeler Yaylası: Tunceli'nin yaylalarından biri olan Gözeler Yaylası, temiz havası ve muhteşem manzarasıyla huzurlu bir kaçamak yapmak isteyenler için ideal bir seçenektir.

Tunceli, doğal güzellikleri ve tarihi zenginlikleriyle keşfedilmeyi bekleyen bir şehirdir. Yukarıda sıralanan yerler, Tunceli'yi ziyaret edenler için görülmesi gereken en önemli noktalardır.

Tunceli'nin Meşhur Yemekleri 

Tunceli'nin yöresel yemekleri, zengin ve çeşitli bir mutfak kültürünü yansıtır. İşte Tunceli'nin meşhur yemekleri:

Çorbalar:
Dövme Çorbası: Halk arasında "Döğme Çorbası" olarak da bilinir. İftar sofralarının vazgeçilmezlerinden biridir. Taze buğday kullanılarak yapılır ve genellikle yağda kızdırılmış biber ile servis edilir.

12 İmam Çorbası: Muharrem ayında Alevi topluluğunun oruç sonrası hazırladığı özel bir çorbadır. İçerisinde nohut, kuru fasulye, yarma, incir, üzüm, ceviz, fındık, fıstık gibi malzemeler bulunur.

Hamur İşleri:
Babuko: Taze hamurdan yapılan ve genellikle sarımsaklı yoğurt ve tereyağı ile servis edilen bir yemektir. Oldukça sevilen ve sıklıkla tüketilen bir lezzettir.

Şir: Yapımı zahmetli olan şir, taze hamurun nar gibi kızarana kadar fırında pişirilmesiyle yapılır. Servis edilirken genellikle yoğurt ve tereyağı ile sunulur.

Dersim Kömbesi: Ayrıca kömbe, pargaç veya gömme olarak da adlandırılan bu lezzetli yemeğin Tunceli versiyonu oldukça popülerdir. Basit malzemelerle büyük bir lezzet elde edilir.

Bişi (Pişi): Kahvaltı sofralarının vazgeçilmezlerinden olan bişi, hamurun içine peynir ve çökelek eklenerek yapılır.

Ana Yemekler:
Haşıl: Pilavlık bulgurun, su, süzme yoğurt ve tereyağı ile birleşmesinden oluşan besleyici bir ana yemektir. Tunceli mutfağının önemli bir parçasıdır.

Mumbar Dolması: Koyun bağırsağından yapılan bu lezzetli yemek, etli veya etsiz olarak hazırlanabilir. Baharatlarla zenginleştirilir ve uzun süre pişirilir.

Dövme Pilavı (Döğme Pilavı): Bulgurla yapılan bu pilav, su, süzme yoğurt ve tereyağı ile birlikte servis edilir. Tok tutucu özelliğiyle bilinir.

Tunceli Ovacık Dağ Sarımsağı: Tunceli'nin meşhur dağ sarımsağı, yöresel bir lezzet olarak bilinir ve Tunceli'de yetişir. Tadına bakmanızı tavsiye ederiz.

Tatlılar:
Dut Tatlısı: Tunceli'nin bolca yetişen kara dutuyla yapılan tatlı, irmik, süt ve çilek gibi malzemelerle hazırlanır.

Halbur Hurması: Un, yumurta, yoğurt ve yağ ile yapılan bu basit tatlı, Tunceli mutfağının sevilen lezzetlerindendir.

Pekmez Helvası: Üzüm pekmezi ile tatlandırılan helva, akşam yemeklerinin vazgeçilmez tatlılarındandır.

Kabak Tatlısı: Kara kabak ile yapılan bu tatlı, şekerle bekletilerek ve ceviz ile süslenerek servis edilir.

Tunceli'nin yöresel yemekleri, zengin bir mutfak kültürünü ve yöreye özgü lezzetleri yansıtır. Bu lezzetleri deneyerek Tunceli'nin kültürel ve gastronomik zenginliğini keşfedebilirsiniz.

Tunceli'de Ne Yenir?

Tunceli, doğal güzellikleriyle ünlü olduğu kadar zengin bir mutfak kültürüne de sahiptir. Yöresel lezzetler, geleneksel yöntemlerle hazırlanır ve misafirperverlikle sunulur. Tunceli'de denemeniz gereken bazı yöresel lezzetler şunlardır:

Zerefet (Babiko): Tunceli mutfağının en özel yemeklerinden biridir. Et ve sebzelerin bir araya getirilerek pişirildiği bu lezzetli yemek, yörede sıklıkla tüketilir.

Sirekurt: Yöresel bir yemek olan sirekurt, un ve yoğurtla hazırlanan bir çorba türüdür. Yoğurt ve unun bir araya gelerek lezzetli bir kıvam oluşturduğu bu çorba, Tunceli'nin sofralarında sıkça yer alır.

Sirepati: Tunceli'nin geleneksel tatlarından biri olan sirepati, bulgurun farklı şekillerde yoğrulması ve pişirilmesiyle hazırlanan bir yemektir. Genellikle et veya sebze ile birlikte servis edilir.

Keşkek: Tunceli mutfağının vazgeçilmez lezzetlerinden biri olan keşkek, buğday ve etin uzun süre pişirilerek özel bir şekilde hazırlanmasıyla elde edilir. Genellikle düğün ve bayram gibi özel günlerde tüketilir.

Kavut: Mısır unu ve yağın bir araya getirilerek kavrulmasıyla hazırlanan kavut, Tunceli'nin en sevilen atıştırmalıklarından biridir. Özellikle kahvaltılarda veya çay saatlerinde tercih edilir.

Patila: Un ve suyun karıştırılmasıyla hazırlanan ve ardından yoğrularak pişirilen patila, yöresel bir ekmek çeşididir. Genellikle kahvaltılarda veya yanında peynirle birlikte tüketilir.

Tunceli'de bu lezzetleri denemek, yöresel mutfak kültürünü yakından tanımak için harika bir fırsattır. Her biri özenle hazırlanan bu yemekler, zengin tatlarıyla damakları şenlendirir ve unutulmaz bir deneyim sunar.

Tunceli'de Ne Yapılır?

Tunceli, doğal güzellikleri ve etkileyici manzaralarıyla ünlü bir şehirdir. Bu şehirde yapabileceğiniz bazı aktiviteler şunlardır:

Munzur Vadisi Milli Parkı Keşfi: Tunceli'nin en çarpıcı doğal alanlarından biri olan Munzur Vadisi Milli Parkı, muhteşem dağ manzaraları, derin vadiler ve temiz su kaynakları ile dikkat çeker. Doğa yürüyüşleri, kamp yapma ve doğal güzelliklerin tadını çıkarma fırsatı sunar.

Munzur Gözeleri Ziyareti: Munzur Vadisi'nde bulunan gözeler, serin suları ve doğal güzellikleriyle ziyaretçilerini büyüler. Özellikle yaz aylarında serinlemek için ideal bir mekandır.

Tarihi ve Kültürel Yerlerin Ziyareti: Tunceli, zengin bir tarihi ve kültürel mirasa sahiptir. Şehirde bulunan tarihi camiler, köprüler ve eski konaklar, geçmişin izlerini taşır. Bunlar arasında Pertek Kalesi, Mazgirt Kalesi ve Akbaba Şelalesi gibi yerler bulunmaktadır.

Doğa Sporları: Tunceli, doğal yapılarıyla trekking, dağcılık, kaya tırmanışı, rafting ve kamp gibi birçok doğa sporuna olanak sağlar. Munzur Vadisi ve çevresi, bu sporları yapmak için ideal alanlara sahiptir.

Yöresel Lezzetleri Deneme: Tunceli mutfağı, yöresel lezzetleriyle ünlüdür. Yöresel peynirler, ekşi mayalı ekmekler, et yemekleri ve tatlılar yöresel mutfak kültürünün bir parçasıdır. Tunceli'de bulunan restoranlarda bu lezzetleri deneyerek yöresel tatları keşfedebilirsiniz.

Festival ve Etkinliklere Katılma: Tunceli'de çeşitli zamanlarda düzenlenen festivaller ve etkinlikler, şehrin kültürel yaşamını zenginleştirir. Yöresel dans gösterileri, müzik performansları ve diğer etkinliklerle Tunceli'nin kültürünü yakından tanıyabilirsiniz.

Tunceli, doğal güzellikleri, tarihi zenginlikleri ve etkileyici atmosferiyle keşfedilmeyi bekleyen bir şehirdir. Yukarıdaki aktiviteleri yaparak Tunceli'nin benzersiz doğasını ve kültürünü deneyimleyebilirsiniz.