Kilis'in Tarihçesi

Kilis'in tarihi oldukça köklüdür ve M.Ö. 3000 yılına kadar uzanmaktadır. Kent, tarih boyunca çeşitli medeniyetlerin egemenliği altında kalmıştır. Süryaniler, Hititler, Persler, Romalılar, Bizanslılar, Memlûkler ve Osmanlılar Kilis'in tarihinde önemli roller oynamışlardır.

636 yılında Halife Ömer tarafından İslam devleti topraklarına katılan Kilis, Bizans'a karşı stratejik bir sınır karakolu haline gelmiştir. Daha sonra Memlûklerin egemenliği altına girmiş ve son olarak I. Selim'in 1516 yılındaki Mercidabık Savaşı'nda Osmanlı topraklarına katılmıştır.

Osmanlı döneminde Kilis, Halep Vilayeti'ne bağlı bir yerleşim birimi olarak varlığını sürdürmüştür. Ancak Birinci Dünya Savaşı'ndan sonra önce İngilizlerin, ardından Fransızların işgaline uğramıştır. Ancak 7 Aralık 1921'de işgalden kurtulmuş ve yeniden bağımsızlığına kavuşmuştur.

Kilis, Gaziantep ilinin bir ilçesi iken, 06.06.1995 tarihinde Bakanlar Kurulu'nun aldığı kararla il statüsüne yükseltilmiştir. Bu sayede Türkiye'nin 79. ili olmuştur.

Kilis'in Yüzölçümü / Nüfusu / İklimi 

Türkiye'nin güneyinde, Suriye sınırına yakın bir konumda yer alan Kilis, zengin tarihî geçmişi, kültürel çeşitliliği ve benzersiz mutfağı ile dikkat çeker. Bu yazıda, Kilis'in yüzölçümü ve nüfusu gibi temel özelliklerine daha yakından bakacağız. 

Yüzölçümü

Kilis, toplamda 1.412 kilometrekarelik bir alana sahiptir. Bu küçük ama etkileyici şehir, geniş zeytinlikleri, verimli arazileri ve tarihî dokusu ile bilinir. Kilis'in coğrafi yapısı, hem tarım hem de kültürel turizm faaliyetleri için elverişli bir ortam sunar. 

Nüfus

2023 yılı itibarıyla Kilis'in nüfusu 155.179 olarak kaydedilmiştir. Kilis, farklı kültürlerden etkilenmiş zengin bir sosyal yapıya sahip olup, özellikle mutfak kültürüyle ünlüdür. Kilis mutfağı, yerel ve geleneksel lezzetlerin yanı sıra, komşu ülkelerin mutfak kültürlerinden de etkilenmiştir. 

İklimi

Kilis, Akdeniz ikliminin özelliklerini gösterir; bu da yazların sıcak ve kurak, kışların ise ılık ve zaman zaman yağışlı geçtiği anlamına gelir. Bu iklim koşulları, şehrin zengin zeytinlikleri ve diğer tarımsal üretim için ideal bir ortam sağlar. İklim aynı zamanda, Kilis'in doğal güzelliklerini ve tarihî yerlerini yıl boyunca ziyaret etmek için uygun koşullar sunar. Ayrıca, Kilis'in iklimi bölgede yetişen üzüm bağları ve meyve bahçeleri için de mükemmel koşullar yaratır, bu sayede ziyaretçiler bölgesel şarapları ve taze meyveleri tadabilirler.

Küçük yüzölçümüne rağmen, Kilis tarihî zenginliği, kültürel çeşitliliği ve lezzetli mutfağı ile dikkat çeken bir şehirdir. Nüfusu ve iklimi ile Kilis, ziyaretçilere sıcak bir atmosfer ve unutulmaz deneyimler sunar. Kilis'i ziyaret etmek, şehrin tarihî dokusunu, doğal güzelliklerini ve eşsiz lezzetlerini keşfetme fırsatı sunar.

Kilis'te Mutlaka Görülmesi Gereken Yerler

Kilis, tarihi İpek Yolu'nun geçtiği ve Orta Doğu ile Anadolu arasında önemli bir ticaret merkezi olan bir şehirdir. Zengin tarihî mirası, yöresel lezzetleri ve doğal güzellikleriyle ziyaretçilerine benzersiz bir deneyim sunar. İşte Kilis'in en önemli görülmesi gereken yerleri: 

Kilis Kalesi: Şehrin merkezinde yer alan Kilis Kalesi, tarihi dokusuyla dikkat çeker. Osmanlı dönemine ait olan kale, şehrin manzarasını seyretmek için ideal bir noktadır. 

Elbeyli Tabiat Parkı: Kilis'in Elbeyli ilçesinde bulunan bu tabiat parkı, piknik alanları ve yürüyüş parkurlarıyla doğa severlerin ilgisini çeker. Park içinde bulunan gölet ve yeşil alanlar, ziyaretçilere huzurlu bir ortam sunar. 

Kilis Müzesi: Şehir merkezinde yer alan Kilis Müzesi, bölgede bulunan arkeolojik eserleri sergiler. Müzede Hititlerden Roma ve Osmanlı dönemine kadar uzanan zengin bir tarihî koleksiyon bulunur. 

Ulu Cami: Kilis'in en eski camilerinden biri olan Ulu Cami, şehrin tarihî dokusunu yansıtan önemli bir yapıdır. Selçuklu dönemine ait olan cami, mimari açıdan da önemlidir. 

Kilis Evleri: Şehir merkezinde bulunan geleneksel Kilis evleri, yöresel mimari özellikleriyle dikkat çeker. Taş ve kerpiçten yapılan bu evler, şehrin tarihî dokusunu korur. 

Buluntular Müzesi: Kilis'in Kadirli köyünde bulunan bu müze, bölgede yapılan arkeolojik kazılarda bulunan eserleri sergiler. Müze, Hititlerden Roma ve Bizans dönemlerine ait buluntuları barındırır. 

Kilis Şehir Hamamı: Şehir merkezinde bulunan tarihî hamam, Osmanlı döneminden kalma önemli bir yapıdır. Hamamın tarihi mimarisi ve şifalı sularıyla ziyaretçileri cezbeder. 

Kilis Müslüman Türkmen Cami: Elbeyli ilçesinde bulunan bu cami, Türkmen kültürünün izlerini taşır. Caminin tarihî dokusu ve mimarisi ziyaretçilerin ilgisini çeker. 

Kilis Kervansarayı: Şehir merkezinde yer alan tarihî kervansaray, İpek Yolu'nun geçtiği önemli ticaret merkezlerinden biri olan Kilis'in tarihî geçmişini yansıtır. 

Kilis Halı Müzesi: Kilis'in tarihî el sanatlarından biri olan kilim ve halı dokumacılığını tanıtan bu müze, ziyaretçilere bölgenin kültürel mirasını sunar. 

Kilis Konağı: Şehir merkezinde bulunan Kilis Konağı, şehrin tarihî dokusunu yansıtan önemli bir yapıdır. Konak, geleneksel Kilis evlerinin özelliklerini taşır. 

Kilis Tarihi Hamamı: Şehir merkezinde bulunan tarihî hamam, Osmanlı döneminden kalma önemli bir yapıdır. Hamamın tarihi mimarisi ve şifalı sularıyla ziyaretçileri cezbeder. 

Dulkadirli Medresesi: Kilis'in en eski medreselerinden biri olan Dulkadirli Medresesi, Osmanlı döneminden kalma bir yapıdır. Medrese, tarihî dokusu ve mimarisiyle dikkat çeker. 

Arkeoloji Parkı: Kilis'in Elbeyli ilçesinde bulunan bu park, bölgede yapılan arkeolojik kazılarda bulunan eserleri sergiler. Park, tarih ve doğa severler için keyifli bir gezi noktasıdır. 

Aziziye Cami ve Külliyesi: Kilis'in en büyük camilerinden biri olan Aziziye Cami ve Külliyesi, tarihî ve mimari açıdan önemli bir yapıdır. Cami, şehrin manzarasını seyretmek için de tercih edilen bir noktadır. 

Kilis, zengin tarihî mirası, doğal güzellikleri ve yöresel lezzetleriyle Türkiye'nin keşfedilmeyi bekleyen nadide şehirlerinden biridir. Bu listedeki yerleri ziyaret ederek, Kilis'in benzersiz atmosferini ve kültürel zenginliğini keşfedebilirsiniz.

Kilis'in Meşhur Yemekleri 

Kilis mutfağı, zengin lezzetleriyle Türk mutfağının önemli bir parçasıdır. Bu mutfak, yöresel malzemelerin ustalıkla kullanılmasıyla karakterize edilir ve kendine özgü tatlar sunar. İşte Kilis'in sevilen yemekleri ve tatlılarına dair kısa bilgiler: 

Silkme: Patlıcan, soğan ve domatesle yapılan, yoğurt ile servis edilen sebzeli bir yemek.

Teşrübe: Et, patlıcan ve domatesle hazırlanan, sarımsaklı yoğurtla servis edilen bir yemek.

Kübbülmüşviyye: İçli köfteye benzer, farklı baharatlarla zenginleştirilmiş bir köfte çeşidi.

Öcce: Yumurta ve unla yapılan, nane ve maydanoz gibi yeşilliklerle lezzetlendirilen hafif bir yemek.

Kölük Aşı: Bulgur ve mercimekle yapılan, salça ve soğanla pişirilen bir yemek.

Ekşili Malhıta: Mercimek çorbası tarzında, sarımsak ve limonla ekşimsi bir tat verilen bir çorba.

Lebeniye: Nohutlu, etli bir çorba, içine bulgur köfteleri eklenerek servis edilir.

Kilis Tava: Kıymalı patates ve biberin fırında pişirilmesiyle hazırlanan bir yemek.

Oruk: İnce uzun yapılan içli köfte benzeri bir yemek.

Şıhılmahşe: Kabak dolması tarzında, iç harcına farklı baharatlar eklenen bir dolma.

Mıkla: Zeytinyağında pişirilen yumurta, sarımsaklı yoğurtla servis edilen bir yemek.

Firik Pilavı: Tütsülenmiş buğday olan firikle yapılan bir pilav.

Keşkek: Buğday ve tavuktan yapılan, genellikle özel günlerde tüketilen bir yemek.

Bulamaç: Un ve pekmezden yapılan, üzerine ceviz serpilerek servis edilen bir tatlı.

Gerebiç: İçi dolu bir kurabiye, içine tarçın, ceviz ve fıstık katılarak yapılır.

Züngül: Kare şeklinde kesilmiş üzüm pestilinin kızartılarak yapılan bir tatlı.

Katmer: İncecik açılan hamurların kaymakla doldurulup şerbetle servis edilmesiyle yapılan bir tatlı.

Cennet Çamuru: Tereyağında pişirilen tel kadayıfla hazırlanan bir tatlı.

Kilis Burma Tatlısı: İrmikle yapılan bir tatlı, şekil verilerek kızgın yağda kızartılır.

Peynirli İrmik Helvası: İrmik helvasına peynir eklenerek yapılan bir tatlı.

Anasonlu Kahke: Un karışımına anason, çörekotu gibi lezzetler eklenerek yapılan bir kurabiye.

Haytayla: Nişastadan yapılan hamurların şerbet dökülerek servis edilmesiyle yapılan bir tatlı.

Gün Pekmezi: Üzüm şırasından yapılan bir pekmez çeşidi.

Sucuk Hapısası: Cevizli sucuk, şerbet haline getirilmiş üzüm suyuyla yapılan bir tatlı.

Kilis'in lezzetli mutfağı, geleneksel tatlarla modern dokunuşları bir araya getirerek damaklarda unutulmaz izler bırakıyor.

Kilis'te Ne Yenir?

Kilis mutfağı, yüzyıllar boyunca farklı kültürlerin etkisi altında kalarak zenginleşmiş ve özgün tatlarla buluşmuştur. Bu mutfağın en önemli özelliklerinden biri, lezzetli yemeklerin hazırlanmasında kullanılan doğal malzemelerin özenle seçilmesidir. Kilis mutfağı, kendine özgü tatlarla dolu bir lezzet şöleni sunar. 

Kilis Tava: Kilis'in en ünlü yemeği olan Kilis Tava, dana etinin özel bir sosla pişirilip fırınlanmasıyla hazırlanır. Etin yumuşaklığı ve sosun aromasıyla damaklarda unutulmaz bir lezzet bırakır. 

Oruk: Etli ve baharatlı iç harcın, hamur ile sarılarak kızartılmasıyla yapılan Oruk, Kilis'in sevilen atıştırmalıklarından biridir. Özellikle çay saatlerinde tercih edilir. 

Kübbülmüşviyye: Dana eti, bulgur, ceviz ve baharatların harmanlanarak yoğrulmasıyla hazırlanan bu yemek, geleneksel bir lezzettir. İncecik kesilerek servis edilir. 

Şeyhıl-mahşi: Patlıcanın iç harcıyla doldurulup fırınlanmasıyla hazırlanan Şeyhıl-mahşi, Kilis mutfağının özgün tatlarındandır. Et, pirinç ve baharatlarla hazırlanan iç harcıyla damağınızı şenlendirir. 

Mumbar Dolması: Koyun bağırsağının iç harcıyla doldurulup pişirilmesiyle hazırlanan Mumbar Dolması, Kilis'in geleneksel yemeklerinden biridir. Baharatlarla zenginleştirilen iç harcıyla damakları şenlendirir. 

Lahmacun: İnce hamurun üzerine kıyma, domates, biber ve baharatlarla hazırlanan bu lezzetli atıştırmalık, Kilis'te sıklıkla tüketilir. Üzerine limon sıkılarak servis edilir. 

İçli Köfte: İç harcının bulgur hamuruyla kaplanıp kızartılmasıyla hazırlanan İçli Köfte, Kilis mutfağının sevilen bir lezzetidir. İç harcı genellikle kıyma ve baharatlardan oluşur. 

Firik Pilavı: Bulgurun özel bir işlemle hazırlanmasıyla yapılan Firik Pilavı, Kilis mutfağının vazgeçilmez yemeklerindendir. Etli veya sebzeli olarak servis edilir. 

Öcce: Un, yoğurt ve baharatlarla hazırlanan bu lezzetli hamur işi, genellikle kahvaltılarda veya atıştırmalık olarak tüketilir. İncecik açılan hamur, özel soslarla lezzetlendirilir. 

Kilis mutfağı, tarih ve kültürün izlerini taşıyan lezzetlerle doludur. Geleneksel tarifler ve özgün tatlar, damakları şenlendirir ve unutulmaz bir yemek deneyimi sunar. Şehrin kendine özgü lezzetleri, misafirperverliği ve sıcaklığıyla herkesi büyüler ve Kilis'in eşsiz mutfağını keşfetmeye davet eder.

Kilis'te Ne Yapılır?

Kilis, tarihi ve kültürel zenginlikleriyle birlikte doğal güzellikleriyle de ön plana çıkan bir şehirdir. İşte Kilis'te yapabileceğiniz bazı aktiviteler: 

Zeugma Mozaik Müzesi Ziyareti: Kilis'in en önemli turistik mekanlarından biri olan Zeugma Mozaik Müzesi'ni ziyaret edebilirsiniz. Burada Roma dönemine ait birçok mozaik eseri görebilir ve bu muhteşem eserlerin güzelliğine hayran kalabilirsiniz. 

Kilis Kalesi'ni Görmek: Şehrin tarihi dokusunu yansıtan Kilis Kalesi'ni ziyaret ederek tarihi atmosferi yaşayabilir ve kaleye çıkarak şehri kuşbakışı görebilirsiniz. 

Arap Baba Türbesi Ziyareti: Kilis'in sembolü haline gelmiş olan Arap Baba Türbesi'ni ziyaret ederek burada dua edebilir ve şehrin manevi atmosferini hissedebilirsiniz. 

Cizre Çayı Vadisi'nde Piknik Yapmak: Şehrin doğal güzelliklerinden biri olan Cizre Çayı Vadisi'nde piknik yapabilir ve doğanın tadını çıkarabilirsiniz. Burada yürüyüş yapabilir, fotoğraf çekebilir ve dinlenebilirsiniz. 

El Sanatları ve Hediyelik Eşya Alışverişi: Kilis'te bulunan el sanatları atölyelerini ziyaret ederek yöresel el işi ürünlerini inceleyebilir ve satın alabilirsiniz. Bu şekilde şehrin kültürel mirasına destek olabilirsiniz. 

Yöresel Lezzetlerin Tadına Bakmak: Kilis mutfağı, zengin ve lezzetli tatlar sunar. Özellikle Kilis kebabı ve diğer yöresel yemekleri deneyerek şehrin gastronomik zenginliğini keşfedebilirsiniz. 

Çarşıyı Gezmek ve Alışveriş Yapmak: Kilis'in tarihi çarşılarını gezip yöresel ürünleri inceleyebilir ve alışveriş yapabilirsiniz. Kilis'in meşhur baharatları, yöresel kumaşları ve hediyelik eşyaları arasından seçim yapabilirsiniz. 

Kilis'te yapabileceğiniz bu aktivitelerle şehrin tarihini, kültürünü, doğal güzelliklerini ve gastronomik zenginliğini keşfedebilir, keyifli ve unutulmaz bir zaman geçirebilirsiniz.