Hatay'ın Tarihçesi

Hatay, Türkiye'nin en önemli eski yerleşim yerlerinden biri olarak tarihte derin izler bırakmış bir şehirdir. Arkeolojik çalışmalar, bölgede milattan önce 100.000 ile 40.000 yılları arasında yerleşim izlerine rastlanmıştır. Bu eski yerleşim izleri, bölgenin tarih boyunca önemli bir yerleşim merkezi olduğunu kanıtlamaktadır.

İlk Tunç Çağı'ndan itibaren, bölge Akad İmparatorluğu ve M.Ö. 1800-1600 yılları arasında Amoriler Yamhad Krallığı'na bağlı bir beylik sınırları içinde yer almıştır. Hititlerin ve M.Ö. 1490 yılında Mısır'ın egemenliğine girmiştir. Bu dönemde, bölge geniş ticaret ağları ve kültürel etkileşimler için önemli bir merkez haline gelmiştir. Daha sonra Mitanni Krallığı'nın parçası olmuş ve ardından Hititler ve Geç Hititler halkları tarafından yönetilmiştir. Bölge, Asurlular'ın, Yeni Babilliler'in ve Persler'in hakimiyetine girmiştir.

Daha sonra, bölge Helenistik Seleukos İmparatorluğu'nun merkezi haline gelmiş ve Suriye Tetrapolisi'ne (Antioch, Seleucia Pieria, Apamea, Laodikya) ev sahipliği yapmıştır. Seleukos döneminde, bölge önemli bir kültürel ve ekonomik merkez olmuştur. Eyaletteki ünlü arkeolojik alanlar arasında Aççana Höyük, Tell Tayinat, Tell el Cüdeyde Höyük ve Antakya bulunmaktadır.

M.Ö. 300 yılında kurulan Antakya, Roma İmparatorluğu'nun önemli bir bölgesel merkezi olmuştur. Roma döneminde, Antakya büyük bir ticaret ve kültür merkezi olarak gelişmiştir. Ortaçağ döneminde, bölge Râşidîn Halifeliği, Emevi ve Abbâsî Arap hanedanlarının kontrolü altına girmiştir. 877'de Tolunoğulları, Halep merkezli Hamdanoğulları egemenliğine giren toprakları fethetmişlerdir.

Osmanlı İmparatorluğu döneminde, 1516 yılında Yavuz Sultan Selim tarafından fethedilen Antakya, Osmanlı İmparatorluğu'nda önce Halep'e bağlı bir sancak ve daha sonra kaza olarak yönetilmiştir. Osmanlı döneminde, Hatay'da birçok mimari ve kültürel eser inşa edilmiştir.

Hatay Devleti, 1938 yılında Türk ve Fransız yetkililer arasında yapılan antlaşma ile kurulmuştur. Ancak, 1939'da Türkiye'ye katılma kararı alınmış ve Hatay, Türkiye Cumhuriyeti'nin bir ili haline gelmiştir. Bu süreç, bölgenin modern Türkiye'ye entegrasyonunu sağlamıştır.

Günümüzde, Hatay Türkiye'nin önemli illerinden biridir. 2012 yılında çıkarılan bir kanunla Hatay'da sınırları il mülki sınırları olan Büyükşehir Belediyesi kurulmuş ve şehrin yönetimi modernize edilmiştir. Hatay, zengin tarihî mirası, kültürel çeşitliliği ve doğal güzellikleriyle ön plana çıkan bir şehirdir. Aynı zamanda, Hatay'ın gastronomi alanındaki ünü de dünya çapında tanınmaktadır.

Hatay'ın Yüzölçümü / Nüfusu / İklimi 

Hatay, Türkiye'nin güneyinde, Suriye ile sınır komşusu olan bir ilidir. Zengin tarihi geçmişi, kültürel çeşitliliği ve doğal güzellikleri ile bilinen Hatay, Akdeniz Bölgesi'nin önemli şehirlerinden biridir. Tarih boyunca birçok medeniyete ev sahipliği yapmış olan Hatay, bu kültürlerin izlerini taşıyan eserleri, mozaikleri, antik kentleri ve mimari yapıları ile dikkat çeker. Ayrıca, şehir Türk, Arap ve diğer etnik grupların bir arada yaşadığı zengin bir kültürel mozaik sunar. Hatay mutfağı da, bu kültürlerin etkisiyle şekillenen eşsiz tatlarıyla ünlüdür. Şehir, özellikle gastronomi turizmi için de bir cazibe merkezidir. 

Hatay Yüzölçümü ve Nüfusu

Hatay'ın toplam yüzölçümü 5.403 km²'dir. 2023 yılı itibarıyla ilin nüfusu 1.544.640 kişi olarak kaydedilmiştir. Bu nüfus yapısıyla Hatay, Türkiye'nin en kalabalık illerinden biri olup, zengin kültürel dokusu ve coğrafi konumu ile dikkat çekmektedir. Hatay, hem Akdeniz kıyısında yer alması hem de Orta Doğu'ya açılan bir kapı olması nedeniyle stratejik bir öneme sahiptir. 

İklim

Hatay, Akdeniz ikliminin tipik özelliklerini taşır. Yıl boyunca ılıman bir hava hakim olup, yazlar sıcak ve kurak, kışlar ise ılık ve yağışlı geçer. Bu iklim koşulları, Hatay'ın zengin bitki örtüsü ve tarım ürünleri çeşitliliği için elverişli bir ortam sağlar. Özellikle zeytin, narenciye ve çeşitli sebze-meyve üretimi, ilin ekonomisinde önemli bir yer tutar. Aynı zamanda, Hatay'ın bu iklimi, yılın büyük bir bölümünde dış mekan etkinlikleri ve turizm için ideal koşullar sunar. 

Hatay, tarihi, kültürel zenginliği, doğal güzellikleri ve iklimi ile Türkiye'nin en özgün şehirlerinden biridir. Hem yüzölçümü hem de nüfus yoğunluğu açısından dikkate değer bir konumda olan Hatay, Akdeniz ikliminin sunduğu avantajlarla birlikte, her yıl yerli ve yabancı birçok turisti ağırlamaktadır. Şehrin sunduğu bu eşsiz değerler, Hatay'ı hem yaşamak hem de ziyaret etmek için cazip bir yer haline getirmektedir.

Hatay'da Mutlaka Görülmesi Gereken Yerler

Hatay, zengin tarihi mirası, doğal güzellikleri ve lezzetli mutfağıyla Türkiye'nin önemli turistik destinasyonlarından biridir. İşte Hatay'da mutlaka görülmesi gereken yerler: 

Antakya Merkez: Antakya, tarihi dokusuyla ve şehir yaşamının dinamizmiyle ziyaretçilerini kendine çeker. Antakya'nın dar sokaklarında yürüyüş yapmak, eski evleri ve tarihi çarşıları keşfetmek unutulmaz bir deneyim sunar. 

Saint Pierre Kilisesi: Antakya'nın merkezinde bulunan bu kilise, Hristiyanlığın en eski kiliselerinden biridir. Aziz Petrus'un evi olarak bilinen bu yapı, Hristiyanlık tarihine tanıklık etmiştir. 

Antakya Mozaik Müzesi: Hatay'ın zengin mozaik mirasını sergileyen bu müze, dünyanın en büyük mozaik koleksiyonuna sahiptir. Müzede Helenistik ve Roma dönemlerine ait birçok mozaik eser görülebilir. 

Hatay Arkeoloji Müzesi: Antakya'da bulunan bu müze, bölgenin zengin arkeolojik geçmişini yansıtan birçok eseri sergiler. Hitit, Asur, Roma ve Bizans dönemlerine ait eserler müzede görülebilir. 

Titus Tüneli: Antakya'da bulunan bu tünel, Roma dönemine ait bir su kemeridir. Titus Tüneli, ziyaretçilere antik dönemin mühendislik harikalarını keşfetme fırsatı sunar. 

Vespasianus Tüneli: Antakya'da bulunan bu antik tünel, Roma İmparatoru Vespasianus döneminde yapılmıştır. Tünelin içinden akan su, şehrin su ihtiyacını karşılamak için kullanılmıştır. 

Harbiye Şelalesi: Antakya'nın Harbiye bölgesinde bulunan bu şelale, doğal güzelliğiyle ziyaretçilerini cezbetmektedir. Şelale çevresinde piknik yapmak ve doğa yürüyüşleri yapmak mümkündür. 

St. Simeon Manastırı: Antakya'nın merkezine yakın bir konumda bulunan bu manastır, Bizans dönemine aittir. Manastırın kalıntıları ve etkileyici manzarası ziyaretçilerini büyüler. 

Çevlik Plajı: Hatay'ın Samandağ ilçesinde bulunan bu plaj, Akdeniz'in temiz sularıyla ve altın kumlarıyla ziyaretçilerine harika bir deniz keyfi sunar. 

Seleucia Pieria Antik Kenti: Hatay'ın Samandağ ilçesinde bulunan bu antik kent, Helenistik döneme aittir. Kentteki kalıntılar, ziyaretçilere antik dönemin izlerini görmelerini sağlar. 

Cennet-Cehennem Mağaraları: Hatay'ın Erzin ilçesinde bulunan bu mağaralar, eşsiz doğal oluşumlarıyla dikkat çeker. Mağaraların içindeki göller ve sarkıt-sütunlar görülmeye değerdir. 

Kapıçam Tabiat Parkı: Hatay'ın Belen ilçesinde bulunan bu tabiat parkı, doğal güzellikleriyle ziyaretçilerini cezbetmektedir. Piknik yapmak, doğa yürüyüşleri yapmak ve kuş gözlemi yapmak için ideal bir yerdir. 

Payas Kalesi: Hatay'ın Payas ilçesinde bulunan bu kale, tarihi dokusuyla ziyaretçilerini büyüler. Kale, Bizans ve Osmanlı dönemlerine ait izler taşır. 

St. George Kilisesi: Hatay'ın İskenderun ilçesinde bulunan bu kilise, Hristiyanlık tarihine tanıklık etmiştir. Kilise, mimari yapısıyla ve tarihi atmosferiyle ziyaretçilerini etkiler. 

Kırıkhan Kalesi: Hatay'ın Kırıkhan ilçesinde bulunan bu kale, tarihi dokusu ve etkileyici manzarasıyla dikkat çeker. Kale, Roma ve Bizans dönemlerine ait birçok kalıntıyı barındırır.

Hatay'ın Meşhur Yemekleri 

Hatay mutfağı, zengin ve çeşitli lezzetleriyle Türkiye'nin en özel mutfaklarından birini oluşturur. İşte Hatay'ın meşhur yemekleri hakkında daha detaylı bilgi: 

Humus: Hatay mutfağının en ünlü mezelerinden biridir. Nohut, tahin, sarımsak ve limon suyunun bir araya gelmesiyle hazırlanan bu lezzetli meze genellikle ekmek veya lavaş ile servis edilir. 

Biberli Ekmek: İncecik açılmış hamur üzerine bol miktarda pul biber ve kimyon serpilerek fırınlanan bir ekmek çeşididir. Hem lezzetli hem de doyurucu bir atıştırmalıktır. 

Hatay Kağıt Kebabı: İnce dilimlenmiş etlerin özel baharatlarla marine edilip sacda pişirilmesiyle hazırlanan nefis bir kebap çeşididir. İnce dilimlenmiş soğan, domates ve biberle servis edilir. 

Tepsi Kebabı: Kat kat dizilmiş et, patlıcan, biber ve domatesin bir arada pişirilmesiyle hazırlanan bir kebap türüdür. Tepsi kebabı, özel olarak tasarlanmış tepsiye dizilerek fırında pişirilir. 

Kaytaz Böreği: İncecik açılmış hamurun içine peynir veya kıyma konularak hazırlanan bir börek çeşididir. Üzerine yoğurt ve domates sosuyla servis edilir. 

Hatay Aşşur: Buğday, nohut, pirinç ve kırmızı etin bir araya gelmesiyle hazırlanan besleyici bir çorbadır. Genellikle kış aylarında sıklıkla tüketilir. 

Ispanaklı Borani: Ispanak ve yoğurdun bir araya gelmesiyle hazırlanan sağlıklı ve lezzetli bir yemektir. Genellikle öğle yemeklerinde tercih edilir. 

Hatay Oruk: Bulgur ve kıyma ile hazırlanan, daha sonra fırında pişirilen bir yemek çeşididir. Üzerine nar ekşisi veya yoğurt sosuyla servis edilir. 

Hatay Öcce: İçerisinde bulgur, un, kekik, zeytinyağı ve baharatların bulunduğu, fırında pişirilen bir tür köfte çeşididir. 

Hatay Lepeç: İncecik açılmış hamurun içine peynir veya kıyma konularak hazırlanan ve sacda pişirilen bir ekmek çeşididir. 

Hatay mutfağındaki bu lezzetler genellikle sokaklarda satan seyyar satıcılardan, yöresel restoranlardan veya ev yemeği yapan dükkanlardan temin edilebilir. Hatay'ın gastronomi şehirleri arasındaki ünü, bu lezzetlerin ustalıkla hazırlanması ve yöresel malzemelerin kullanılmasıyla yakından ilişkilidir.

Hatay'da Ne Yenir?

Hatay mutfağı, zengin çeşitliliği ve lezzetli yemekleriyle ünlüdür. İşte Hatay'da denemeniz gereken bazı lezzetler: 

Ekşi Aşı Çorbası: Hatay'ın yöresel çorbalarından biri olan ekşi aşı çorbası, et suyu ve bulgurun yanı sıra özellikle nar ekşisi veya sumak gibi ekşi tatlar içerir. Bu çorba genellikle kış aylarında tercih edilir ve sıcak bir şekilde servis edilir. Nar ekşisi veya sumak, çorbaya hem asidik bir lezzet hem de hoş bir ekşi tat katar. 

Şişperek Çorbası: Hatay mutfağının önemli bir çorba çeşidi olan şişperek çorbası, pirinç, kıyma, yoğurt ve soğan gibi malzemelerle hazırlanır. Yoğurt, çorbaya kremamsı bir dokunuş ve hafif ekşi bir tat verirken, pirinç ve kıyma çorbanın kıvamını ve lezzetini zenginleştirir. 

Zahter Salatası: Hatay'a özgü zahter bitkisinin yaprakları ile hazırlanan bu salata, genellikle ana yemeklerin yanında sunulur. Zahter yaprakları, taze domates, maydanoz, sarımsak, taze soğan ve zeytinyağı ile karıştırılarak yapılır. Taze ve baharatlı bir lezzete sahiptir. 

Oruk: İnce bulgurun yoğrulmasıyla hazırlanan ve içine kıyma, soğan, baharatlar gibi malzemelerin eklenip şekil verilerek yağda kızartılan bir tür içli köfte olan oruk, Hatay mutfağının sevilen atıştırmalıklarından biridir. Genellikle misafir ağırlamalarında veya özel günlerde ikram edilir. 

Tepsi ve Kağıt Kebabı: Hatay'ın en ünlü yemeklerinden biri olan tepsi ve kağıt kebapları, özellikle mevsim sebzeleriyle birlikte pişirilen etin özel baharatlarla lezzetlendirilmesiyle hazırlanır. Et, özel marinasyonlarla yumuşatılır ve ardından odun ateşinde pişirilir. Servis edilirken genellikle lavaş veya kağıt üzerinde sunulur. 

Künefe: Hatay'ın meşhur tatlılarından biri olan künefe, özellikle kahvaltılarda veya özel günlerde tüketilir. İnce tel kadayıfın arasına beyaz peynir konularak hazırlanan künefe, tuzsuz ve beyaz renkte peynir kullanılarak yapılır. Pişirildikten sonra üzerine şerbet dökülerek servis edilir ve sıcak olarak yenir. 

Bu lezzetleri denemek için Hatay'da birçok geleneksel restoran ve lokanta bulabilirsiniz. Geleneksel Hatay mutfağının tadını çıkarmak için yerel mekanları tercih etmek, otantik lezzetlerin ve yöresel tatların keşfi için harika bir yol olacaktır.

Hatay'da Ne Yapılır?

Hatay, zengin tarihi, kültürel mirası ve eşsiz mutfağıyla tanınan bir şehirdir. İşte Hatay'da yapabileceğiniz bazı aktiviteler: 

Antakya Arkeoloji Müzesi'ni Ziyaret Etmek: Antakya Arkeoloji Müzesi, bölgedeki zengin tarihi mirası sergileyen önemli bir müzedir. Burada Roma dönemine ait eserler, mozaikler ve diğer arkeolojik buluntuları görebilirsiniz. 

St. Pierre Kilisesi'ni Ziyaret Etmek: Antakya'da bulunan St. Pierre Kilisesi, Hristiyanlık tarihinde önemli bir yere sahiptir. Bu antik kiliseyi ziyaret ederek tarihi atmosferini ve manzarasını görebilirsiniz. 

Harbiye Şelalesi'nde Piknik Yapmak: Antakya'nın Harbiye semtinde bulunan şelale, doğal güzelliğiyle ünlüdür. Burada doğa yürüyüşü yapabilir, şelalenin etrafında piknik yapabilir ve serin sularında yüzerek keyifli vakit geçirebilirsiniz. 

Uzun Çarşı'yı Gezmek: Antakya'nın tarihi çarşısı olan Uzun Çarşı, renkli ve canlı atmosferiyle dikkat çeker. Burada yöresel ürünler, hediyelik eşyalar ve el sanatları ürünleri satın alabilirsiniz. 

Hatay Müzesi'ni Ziyaret Etmek: Antakya'da bulunan Hatay Müzesi, bölgenin kültürel ve etnografik mirasını sergileyen önemli bir müzedir. Burada Hatay'ın tarihini, kültürünü ve geleneklerini daha yakından tanıyabilirsiniz. 

Titus Tüneli'ni Keşfetmek: Antakya'nın merkezinde bulunan Titus Tüneli, Roma döneminden kalma tarihi bir yapıdır. Bu antik tüneli ziyaret ederek tarihi atmosferini yaşayabilir ve şehrin geçmişine tanık olabilirsiniz. 

Yöresel Lezzetlerini Denemek: Hatay mutfağı, zengin ve çeşitli lezzetleriyle ünlüdür. Şehirde bulunan restoranlarda yöresel yemekleri tatmayı unutmayın. Özellikle yöresel mezeler, kebaplar, humus ve katıklı ekmek gibi lezzetler tadılması gerekenler arasındadır. 

Arsuz Sahili'nde Deniz Keyfi: Antakya'ya yakın olan Arsuz sahilinde deniz ve güneşin keyfini çıkarabilirsiniz. Temiz ve berrak denizinde yüzerek veya kumsalda dinlenerek rahatlayabilirsiniz. 

Hatay'ın tarihini, kültürünü ve mutfağını keşfetmek için bu aktiviteleri yapabilirsiniz. Her biri size unutulmaz bir deneyim sunacaktır.