Erzurum'un Tarihçesi

Erzurum, tarihin derinliklerinde köklü bir geçmişe sahip olan ve pek çok önemli olaya tanıklık etmiş bir şehirdir. Bugünkü adını Selçuklular döneminde almış olup, tarihte birçok farklı medeniyetin izlerini taşımaktadır. 

Şehrin tarihî serüveni, Doğu Roma (Bizans) İmparatoru II. Theodosius dönemine kadar uzanmaktadır. Bu dönemde Theodosiopolis olarak bilinen şehir, günümüzdeki Erzurum'un yerinde kurulmuştur. Tarih boyunca birçok isimle anılan Erzurum, Ermeni ve Rus işgalleri gibi zorlu zamanlardan geçmiştir. 

Özellikle 1. Dünya Savaşı sırasında, Erzurum önemli bir stratejik konuma sahipti. Rus işgali altında yaşanan zorlu günler, Türk milletinin direnişiyle son bulmuş ve 12 Mart 1918 tarihinde şehir kurtarılmıştır. Bu kurtuluş mücadelesi, Türk tarihinde önemli bir dönüm noktası olmuştur. 

Ancak, Erzurum'un tarihî serüveni sadece kurtuluşla sınırlı değildir. Şehir, eski çağlardan itibaren yoğun bir şekilde iskân edilmiş ve ticari, askeri öneme sahip olmuştur. Akarsu ağları ve verimli ovalarıyla tarıma ve hayvancılığa uygun bir ortam sunan Erzurum, birçok medeniyetin de ilgisini çekmiştir. 

Erzurum'un tarihî derinliği, her köşesinde hissedilmekte ve günümüzde bile bu tarihi izler ziyaretçilerini büyülemektedir. Şehrin sokaklarında dolaşırken, geçmişten günümüze uzanan bir yolculuğa çıkmak mümkündür. Bu nedenle, Erzurum sadece bir şehir değil, aynı zamanda bir tarih ve kültür hazinesidir. 

Bugün, Erzurum'un tarihî ve kültürel mirası ziyaretçilerini etkilemeye devam etmektedir. Şehrin kaleleri, tarihi konakları, camileri ve müzeleri, zengin bir geçmişe ışık tutmaktadır. Her biri kendi hikayesini anlatan bu yapılar, ziyaretçilere unutulmaz bir deneyim sunmaktadır. 

Erzurum, sadece Türk tarihinde değil, dünya tarihinde de önemli bir yere sahiptir. İşte bu yüzden, bu büyüleyici şehri ziyaret etmek, tarihin derinliklerine yolculuk yapmak demektir. Erzurum, sadece bir şehir değil, aynı zamanda bir yaşam tarzı, bir kültür ve bir mirastır. Özellikle kış sporları ve tarihi yapıları ile ünlü olan Erzurum, her yıl yerli ve yabancı birçok turisti ağırlamaktadır.

Erzurum'un Yüzölçümü / Nüfusu / İklimi 

Erzurum'un toplam yüzölçümü 25.005 km²'dir. Büyük bir alanı kapsayan Erzurum, Doğu Anadolu Bölgesi'nin en geniş illerinden biridir. Dağlarla çevrili, yaylalarla bezeli bir coğrafyaya sahiptir.

Nüfus:

2024 yılı tahmini verilerine göre Erzurum'un nüfusu 749.993'tür. Bu sayıyla Erzurum, bölgenin en kalabalık illerinden biridir. Hem kırsal hem de şehir merkezinde yaşayan çeşitli etnik gruplara ev sahipliği yapar.

İklim:

Erzurum'da genellikle karasal iklim görülür. Kışlar soğuk ve kar yağışlı, yazlar ise genellikle serin ve kuraktır. Yüksek rakımlı yaylalarıyla bilinen Erzurum, kış sporları için de önemli bir destinasyondur.

Erzurum, geniş yüzölçümü, zengin tarihi mirası ve doğal güzellikleriyle dikkat çeken bir ildir. Hem tarihî yapılarıyla hem de doğal güzellikleriyle ziyaretçilerine benzersiz bir deneyim sunar. Ayrıca kış turizmiyle de ünlü olan Erzurum, her yıl binlerce turisti ağırlar.

Erzurum'da Mutlaka Görülmesi Gereken Yerler

Erzurum, Türkiye'nin Doğu Anadolu Bölgesi'nde yer alan tarihi ve kültürel zenginliklere sahip önemli bir şehirdir. Bu şehir, zengin tarihi mirası, doğal güzellikleri ve yıl boyunca sunduğu farklı aktivitelerle ziyaretçilerini cezbetmektedir. İşte Erzurum'da mutlaka görülmesi gereken yerlerden bazıları: 

Tarihi Erzurum Kalesi: Şehrin simgelerinden biri olan Erzurum Kalesi, Selçuklu döneminden kalma önemli bir yapıdır. Kale, şehrin tarihini ve kültürel mirasını keşfetmek isteyenler için ideal bir noktadır. 

Çifte Minareli Medrese: 13. yüzyılda inşa edilen bu medrese, Selçuklu mimarisinin önemli örneklerinden biridir. İki minaresiyle dikkat çeken yapı, sanat ve mimari meraklıları için harika bir ziyaret noktasıdır. 

Yakutiye Medresesi: 14. yüzyılda yapılan bu medrese, Anadolu'nun en eski medreselerinden biridir. İçinde barındırdığı çini ve taş işçiliğiyle dikkat çeker. 

Lala Mustafa Paşa Bedesteni: Osmanlı döneminden kalma bu tarihi çarşı, geleneksel Elazığ el sanatları ve hediyelik eşyalar için ideal bir alışveriş noktasıdır. 

Atatürk Üniversitesi Botanik Bahçesi: Şehrin merkezinde yer alan bu botanik bahçe, doğal güzellikleri ve çeşitli bitki türleriyle ziyaretçilerini büyüler. 

Narman Peri Bacaları: Narman ilçesinde bulunan peri bacaları, eşsiz doğal oluşumlarıyla görenleri hayran bırakır. Farklı şekillerde ve büyüklüklerdeki kaya oluşumları, doğa tutkunları için muhteşem bir manzara sunar. 

Palandöken Kayak Merkezi: Kış sporları tutkunları için mükemmel bir destinasyon olan Palandöken Kayak Merkezi, dünyaca ünlü pistleriyle dikkat çeker. 

Tortum Şelalesi: Erzurum'un Uzundere ilçesinde bulunan bu şelale, muhteşem doğal güzelliğiyle ziyaretçilerini etkiler. 

Tortum Gölü: Aynı adı taşıyan ilçenin sınırları içinde yer alan bu göl, etkileyici manzarası ve çevresindeki doğal yaşamıyla bilinir. 

Altıntepe Höyüğü: Yakutiye ilçesinde bulunan bu höyük, Urartu dönemine ait kalıntılarıyla tarih meraklıları için önemli bir ziyaret noktasıdır. 

Nene Hatun Parkı: Erzurum'un sembollerinden biri olan Nene Hatun Parkı, yeşil alanları ve tarihi dokusuyla dinlenmek ve gezinmek isteyenler için ideal bir mekan sunar. 

Erzurum Arkeoloji ve Etnografya Müzesi: Şehrin tarihini ve kültürünü keşfetmek isteyenler için mükemmel bir mekandır. Müze, birçok tarihi eseri sergilemektedir. 

Türk İslam Eserleri Müzesi: Şehir merkezinde bulunan bu müze, Türk ve İslam sanatının önemli eserlerini barındırır ve sanat severler için ilgi çekicidir. 

Ulu Cami: 12. yüzyılda inşa edilen bu cami, Erzurum'un en eski ve en büyük camisidir. Selçuklu mimarisinin önemli bir örneğidir. 

Çobandede Köprüsü: Tortum Çayı üzerinde bulunan bu tarihi köprü, Osmanlı döneminden kalma önemli bir yapıdır ve mimari açıdan ilgi çekicidir.

Erzurum'un Meşhur Yemekleri 

Çorbalar:

Aşotu Çorbası: Yoğurt, soğan, kişniş ve buğday ile hazırlanan, kış aylarının vazgeçilmez çorbası.

Kesme Aşı: Erişte ve yeşil mercimek ile hazırlanan, iç ısıtan ve doyurucu bir çorba.

Soğuk Ayran Aşı Çorbası: Nohut, yoğurt, ayran ve mısır içeren, yaz aylarının serinletici çorbası.

Ana Yemekler:

Cağ Kebabı: Kuzu etiyle hazırlanan, odun ateşinde pişirilen ve lavash ekmek ile servis edilen geleneksel bir kebap türü.

Erzurum Ketesi: Bol tereyağı ve margarinle hazırlanan, genellikle kahvaltıda tercih edilen hamur işi lezzet.

Tatar Böreği: İçinde kıyma veya patates bulunan, hamur işi bir börek türü.

Zeytinyağlılar ve Dolmalar:

Şalgam Dolması: İçerisinde kıyma ve bulgur bulunan, bol maydanozlu şalgam yaprakları ile hazırlanan lezzetli bir dolma.

Lalanga: Un, süt ve yumurta ile hazırlanan, genellikle kahvaltılarda tüketilen bir hamur işi lezzet.

Diğer Yemekler:

Kelecoş: Kuzu veya dana etiyle hazırlanan, yeşil mercimek, buğday, nohut, kuru soğan, çökelek ve baharatlarla zenginleştirilen doyurucu bir yemek.

Lor Dolması: Lor peyniri, kaymak ve bulgurla hazırlanan, içerisinde ceviz olan ve bol tereyağı ile pişirilen bir dolma.

Bu lezzetler, Erzurum mutfağının zengin ve özgün tatlarını sunar. Her biri, yöreye özgü malzemeler ve yöresel tariflerle hazırlanır, geleneksel mutfak kültürünü yansıtır.

Erzurum'da Ne Yenir?

Erzurum mutfağı, zengin ve çeşitli lezzetleriyle kendine özgü bir yere sahiptir. Yörenin doğal ve yöresel malzemeleriyle hazırlanan yemekler, hem sağlıklı hem de doyurucu bir deneyim sunar. İşte Erzurum'da mutlaka denemeniz gereken bazı lezzetler: 

Aşotu Çorbası: Yoğurt, buğday, soğan ve isteğe göre kıyma ile hazırlanan Aşotu Çorbası, içerisindeki aşotu otu ile öne çıkar. Isıtıcı ve doyurucu özelliği ile soğuk Erzurum günlerinde sizi ısıtacak bir çorba tercihi olacaktır. 

Kadayıf Dolması: Kadayıfın içine süt, şeker, ceviz ve fındık eklenerek hazırlanan Kadayıf Dolması, Erzurum'un meşhur tatlılarındandır. İnce tel kadayıfın içindeki dolgu ile tatlı bir şölen sunar. 

Gıliko: Bulgurun yoğrulup köfte şekline getirilmesiyle hazırlanan Gıliko, üzerine salçalı sos eklenerek servis edilir. Lezzetli bir ana yemek olarak Erzurum sofralarında sıklıkla yer alır. 

Pirpirim: Semizotunun yemek versiyonu olan Pirpirim, soğan, salça ve bulgur ile bir araya gelerek hazırlanır. Sağlıklı ve lezzetli bir sebze yemeği olarak tercih edilir. 

Erzurum Kete: Un, tuz, maya ve suyla yapılan hamurun içine peynir veya patates konularak fırınlanan Erzurum Kete, kahvaltıların vazgeçilmezidir. İncecik hamurunun gevrekliği ve iç malzemesinin zenginliğiyle damakları şenlendirir. 

Çiriş Yemeği: Çiriş otunun soğan, salça ve bulgur ile bir araya gelerek hazırlanan Çiriş Yemeği, Erzurum'un geleneksel lezzetlerindendir. Otlu ve doyurucu bir yemek arayanlar için ideal bir seçenektir. 

Lalanga: Un, süt ve yumurtanın karıştırılmasıyla yapılan Lalanga, kahvaltıların vazgeçilmezi olan bir hamur işidir. Tereyağı veya pekmezle servis edilerek yenir. 

Tatar Böreği: Haşlanmış hamurun içine kıymalı harç konularak hazırlanan Tatar Böreği, Erzurum'un sevilen atıştırmalıklarından biridir. Hem pratik hem de lezzetli bir seçenektir. 

Su Böreği: İncecik açılan hamurların suda haşlanması ve ardından peynir veya kıyma ile doldurulmasıyla yapılan Su Böreği, Erzurum'un sevilen bir hamur işidir. Üzerine yoğurt ve tereyağı sosuyla servis edilir. 

Hasuta: Nişasta, su ve dut pekmezi ile hazırlanan Hasuta, tatlı bir atıştırmalık olarak tüketilir. Yapımı kolay ve lezzeti doyurucudur. 

Erzurum mutfağının zenginliği ve çeşitliliğiyle keşfedilmeyi bekleyen birçok lezzet daha bulunmaktadır. Şehri ziyaret ettiğinizde yerel restoranlarda bu lezzetleri tatmanızı öneririm.

Erzurum'da Ne Yapılır?

Erzurum, zengin tarihi, kültürel mirası ve doğal güzellikleriyle ünlü bir şehirdir. Ziyaretçilere pek çok farklı aktivite seçeneği sunar. İşte Erzurum'da yapabileceğiniz bazı aktiviteler: 

Palandoeken Kayak Merkezi'nde Kayak Yapmak: Palandoeken Kayak Merkezi, Türkiye'nin en popüler kayak merkezlerinden biridir. Kış aylarında buraya gel 
erek kayak yapabilir, snowboard ile kayabilir ve diğer kış sporlarını deneyimleyebilirsiniz. 

Çifte Minareli Medrese'yi Ziyaret Etmek: Erzurum'un simgelerinden biri olan Çifte Minareli Medrese, Selçuklu dönemi mimarisinin önemli bir örneğidir. Burayı ziyaret ederek tarihi yapıyı keşfedebilir ve fotoğraf çekebilirsiniz. 

Erzurum Kalesi'ni Görmek: Şehrin merkezinde bulunan Erzurum Kalesi, tarihi dokusuyla dikkat çeker. Burada kaleyi ziyaret edebilir, şehrin panoramik manzarasını seyredebilir ve tarihi yapıyı keşfedebilirsiniz. 

Palandöken Dağı'nda Doğa Yürüyüşleri: Palandöken Dağı, kış aylarında kayak yapmanın yanı sıra yaz aylarında da doğa yürüyüşleri ve trekking için ideal bir destinasyondur. Burada yürüyüş yaparak doğal güzellikleri keşfedebilirsiniz. 

Erzurum Müzesi'ni Ziyaret Etmek: Şehir merkezinde bulunan Erzurum Müzesi, bölgenin tarihini ve kültürünü yansıtan önemli bir müzedir. Burada arkeolojik eserleri, etnografik objeleri ve tarihi belgeleri görebilirsiniz. 

Narman Peri Bacaları'nı Görmek: Erzurum'a yakın olan Narman ilçesinde bulunan Peri Bacaları, doğal oluşumlarıyla ünlüdür. Buraya giderek peri bacalarını ve etkileyici manzarayı görebilirsiniz. 

Yakutiye Medresesi'ni Ziyaret Etmek: 13. yüzyılda yapılmış olan Yakutiye Medresesi, Selçuklu mimarisinin önemli eserlerinden biridir. Burayı ziyaret ederek tarihi atmosferi ve mimari detayları keşfedebilirsiniz. 

Aziziye Tabyaları'nı Görmek: Şehrin dışında bulunan Aziziye Tabyaları, Osmanlı-Rus savaşlarında kullanılan tarihi savunma yapılarıdır. Buraya giderek tarihî yapıları ve şehrin panoramik manzarasını görebilirsiniz. 

Erzurum'un Yöresel Lezzetlerini Denemek: Erzurum, zengin bir mutfak kültürüne sahiptir. Burada yöresel lezzetleri deneyerek şehrin gastronomi kültürünü keşfedebilirsiniz. Özellikle cağ kebabı, çılbır, yaprak sarma gibi lezzetleri tatmanızı öneririm. 

Erzurum'da yapabileceğiniz daha birçok aktivite bulunmaktadır. Şehri ziyaret ederek tarihi ve doğal güzelliklerini keşfetmek için zaman ayırmanızı öneririm.