Çanakkale Hakkında Bilinmesi Gerekenler

Çanakkale'nin Tarihçesi

Troya, bugünkü Çanakkale il sınırları içerisinde yer alan antik bir şehirdir. Bölgedeki ilk yerleşim izleri yaklaşık 6000 yıl öncesine, yani Bakır Çağı'na dayanmaktadır. Ancak, bu döneme ait şehrin kimliği ve yaşayan insanların özellikleri hakkında sınırlı bilgilere sahibiz. 

Troya'nın geçmişi ve kazılarıyla ilgili bilgiler, MÖ 4.800 ile 4.000 arasına tarihlenen Kumtepe Höyüğü'nde başlamaktadır. Kumtepe Höyüğü, çeşitli yerleşim izleri içeren tabakalara sahiptir ve Troya'nın ilk kalıcı yerleşim izlerini barındırır. 

Troya, MÖ 3000 yılında kurulmuş ancak bir deprem sonucunda MÖ 2500 yılında yıkılmıştır. Daha sonraki yüzyıllarda çeşitli göçlerle kavim dengesi değişen Çanakkale bölgesi, MÖ 7. yüzyılda Lidyalılar'ın hakimiyetine girmiştir. Perslerin egemenliğiyle birlikte bölge stratejik önem kazanmış ve Yunan tarihçi Herodot'a göre, Pers İmparatoru Xerxes'in Avrupa'ya geçmek için ilk köprüyü burada kurduğu bilinmektedir. 

MÖ 334 yılında Makedonya Kralı Büyük İskender'in bölgeyi ele geçirme girişiminde bulunduğu ancak başarılı olamadığı bilinmektedir. İskender'in ölümünden sonra bölgeye hakim olan Galatlar, Perslerin ardından bölgeye yerleşmişlerdir. 

Roma İmparatorluğu'nun hakimiyeti altına giren Çanakkale, sonrasında Bizans İmparatorluğu'nun kontrolüne geçmiştir. İmparator Justinian döneminde, boğazın kontrolünü sağlamak amacıyla Sestos bölgesinde bir kale inşa edilmiştir. 

Yüzyılın sonlarında, deniz komutanı Çaka Bey'in seferleriyle Türk hakimiyeti bölgede başlamıştır. Ardından Karesi Beyliği'nin ve sonrasında Osmanlı İmparatorluğu'nun egemenliği altında yaklaşık 6 asır süren bir Osmanlı dönemi başlamıştır. 
Çanakkale ili, Cumhuriyet döneminde zaferlerin ardından il merkezi ve ismini yörede gelişmiş olan çanak-çömlek zanaatinden alan "Çanakkale" olarak almıştır. 1452'de Fatih Sultan Mehmet'in yaptırdığı Kilitbahir Kalesi, Çanakkale Boğazı'nın kontrolünü sağlamak amacıyla inşa edilmiştir. 

Çanakkale, 1915 yılında Osmanlı Devleti ile İtilaf Devletleri arasında yaşanan Çanakkale Savaşları'na sahne olmuştur. Bu savaşlar, deniz ve karada çetin mücadelelere sahne olmuş, İtilaf Devletleri'nin başarısızlığıyla sonuçlanmıştır. Yarbay Mustafa Kemal'in liderliğindeki Türk kuvvetleri, savaşın önemli bir dönüm noktası olan bu çatışmalarda başarılı olmuş ve Çanakkale'nin savunmasında büyük rol oynamıştır.

Çanakkale'nin Yüzölçümü / Nüfusu / İklimi 

Tarihi ve coğrafi öneme sahip olan Çanakkale, Türkiye'nin Marmara Bölgesi'nde yer alır. İlin, Ege Denizi ve Marmara Denizi'ne kıyısı bulunmaktadır. Çanakkale, zengin tarihi mirası ve doğal güzellikleriyle dikkat çeker. 

Yüzölçümü: 

Çanakkale'nin toplam yüzölçümü 1.016 km²'dir. İl, hem kıyı kesimlerinde sahil şeridiyle hem de iç kesimlerinde dağlık alanlarla çeşitli coğrafi özelliklere sahiptir. Boğaz'ın geçiş güzelliği de bu bölgenin doğal zenginliklerinden biridir. 

Nüfus: 

2024 yılı tahmini verilerine göre, Çanakkale'nin nüfusu 574.936'dır. Bu sayıyla Çanakkale, Marmara Bölgesi'nin önemli illeri arasında yer alır. Hem tarihi hem de turistik açıdan zengin olan Çanakkale, yoğun nüfusuyla da dikkat çeker. 

İklim: 

Çanakkale'de genellikle Akdeniz iklimi görülür. Bu iklim tipine göre kışlar ılık ve yağışlı, yazlar ise sıcak ve kurak geçer. Deniz etkisinin hissedildiği ilde, kışın hava sıcaklığı genellikle ılıman seyreder. Ancak yaz aylarında sıcaklık zaman zaman 30°C'nin üzerine çıkabilir. Denizden gelen nem ve rüzgarlar, iklimi etkileyen faktörlerden bazılarıdır. 

Çanakkale, zengin tarihi ve doğal güzellikleriyle ziyaretçilerine benzersiz bir deneyim sunar. Gelibolu Yarımadası'ndaki tarihi mekanlar, Boğaz'ın eşsiz manzarası ve Ege Denizi'nin berrak suları, Çanakkale'nin cazibesini arttıran unsurlardan sadece birkaçıdır. Bu doğal ve tarihi zenginliklerle dolu şehir, her yıl binlerce turisti ağırlamaktadır.

Çanakkale'de Mutlaka Görülmesi Gereken Yerler

Çanakkale, tarihi ve kültürel mirasıyla dolu olan önemli bir şehirdir. İşte Çanakkale'de mutlaka görülmesi gereken yerler: 

Çanakkale Şehitler Abidesi ve Anzak Koyu: Gelibolu Yarımadası'nda bulunan Çanakkale Şehitler Abidesi, 1915 Çanakkale Savaşı'nda hayatını kaybedenlerin anısına yapılmış önemli bir anıttır. Ayrıca Anzak Koyu, Avustralya ve Yeni Zelanda askerlerinin savaştığı önemli bir noktadır. 

Kilitbahir Kalesi: Gelibolu Yarımadası'nda bulunan Kilitbahir Kalesi, Osmanlı döneminde yapılmış önemli bir kale olarak bilinir. Kale, Çanakkale Boğazı'nın savunmasında stratejik bir öneme sahiptir. 

Çanakkale Deniz Müzesi: Çanakkale Deniz Müzesi, Gelibolu Yarımadası'nda bulunur ve 1915 Çanakkale Savaşı ile ilgili birçok tarihi eseri sergiler. Müze, ziyaretçilere savaşın tarihi ve önemi hakkında bilgi verir. 

Troya Antik Kenti: Çanakkale'nin merkezine yakın olan Troya Antik Kenti, UNESCO Dünya Mirası Listesi'nde yer alır. Homeros'un destanı İlyada'ya konu olan bu antik kent, tarih ve mitoloji meraklıları için büyüleyici bir yerdir. 

Bozcaada: Çanakkale'nin güneyinde bulunan Bozcaada, Ege Denizi'nde yer alan güzel bir ada tatil destinasyonudur. Bozcaada'da tarihi kale, şirin sokaklar, güzel plajlar ve leziz şaraplarıyla ünlü bağları bulunur. 

Gökçeada: Çanakkale'nin kuzeyinde bulunan Gökçeada, Türkiye'nin en büyük adasıdır. Gökçeada'da tarihi kaleler, antik yerleşim alanları, doğal güzellikler ve temiz deniz bulunur. 

Assos Antik Kenti: Behramkale köyünde bulunan Assos Antik Kenti, antik dönemden kalma kalıntıları ve Athena Tapınağı ile ünlüdür. Burası, tarihi ve arkeoloji meraklıları için önemli bir ziyaret noktasıdır. 

Gelibolu Yarımadası Milli Parkı: Çanakkale'nin Gelibolu Yarımadası'nda bulunan milli park, doğal güzellikleri ve tarihi zenginlikleriyle ünlüdür. Milli parkta yürüyüş yapabilir, doğa ve tarih ile iç içe bir deneyim yaşayabilirsiniz. 

Adatepe Köyü: Küçükkuyu ilçesine bağlı olan Adatepe Köyü, doğal güzellikleri ve tarihi dokusuyla ünlüdür. Köyde taş evler, zeytinlikler ve muhteşem manzaralar bulunur. 

Saat Kulesi: Çanakkale'nin merkezinde bulunan Saat Kulesi, şehrin sembollerinden biridir. 19. yüzyılda yapılan bu kule, şehrin tarihini yansıtır ve güzel bir manzara sunar. 

Çanakkale'de tarih, doğa ve kültürle dolu birçok yer bulunmaktadır. Bu yerler, ziyaretçilere benzersiz deneyimler sunar ve şehrin zengin mirasını keşfetmelerini sağlar.

Çanakkale'nin Meşhur Yemekleri 

Çanakkale'nin zengin mutfağı, hem tarih hem de kültürünü yansıtan lezzetlerle doludur. Bu güzel şehirde her damak zevkine hitap eden birbirinden özel yemekler bulabilirsiniz. Gelin, Çanakkale'nin yöresel lezzetlerini yakından tanıyalım. 

Başlangıcı Çanakkale'nin meşhur çorbası olan Ovmaç Çorbası ile yapalım. Gökçeada'nın özel lezzetlerinden biri olan bu çorba, basit malzemelerle hazırlanmasına rağmen enfes bir tat sunar. Kuru soğan, salça ve baharatlarla pişirilen bu çorba, genellikle baharatlı yağ ile servis edilir. 

Yöresel yemekler arasında yer alan Melki Yemeği, mantarın eşsiz tadını sunar. Kavrulmuş ve kızartılmış mantarın lezzetiyle öne çıkan bu yemek, sulu ve doyurucu bir seçenektir. Özellikle kış aylarında tercih edilir ve genellikle etle servis edilir. 

Tumbi, Çanakkale'nin sevilen atıştırmalıklarından biridir. İnce bulgur, patlıcan ve maydanozun harmanlanmasıyla hazırlanan bu tuzlu kurabiye, uzun süre tok kalmanızı sağlar. Hem besleyici hem de lezzetlidir. 

Metez, Çanakkale mutfağının sevilen mantı çeşitlerindendir. Kıyma ile doldurulan mantılar, yoğurt ve salçalı sos eşliğinde servis edilir. Yoğun bir ilgi gören bu lezzet, akşam yemeği için ideal bir seçenektir. 

Çırpma, ıspanak gibi otların sıkça kullanıldığı Çanakkale mutfağının bir başka örneğidir. Soğan, un ve su ile hazırlanan bir harçla pişirilen bu lezzet, kızartılarak veya fırında pişirilerek servis edilir. Genellikle yanında süzme yoğurt ile servis edilir. 

Börülce Köftesi, Çanakkale'nin en sevilen sebzelerinden biri olan börülce ile hazırlanan nefis bir lezzettir. Börülce, domates, soğan, un ve baharatlarla zenginleştirilerek köfte haline getirilir. Genellikle limon ve maydanoz ile servis edilir. 

Tuzlu Sardalya, Gelibolu'nun özel lezzetlerinden biridir. Rumlar tarafından 1800'lü yıllarda icat edilen bu tarif, Çanakkale'nin en sevilen balık yemeklerinden biridir. Tuzlu suda bekletilerek hazırlanan sardalyalar, yaklaşık 3-4 ay bekletilir ve ardından servis edilir. 

İskorpit Çorbası, deniz ürünlerinin sıkça kullanıldığı Çanakkale mutfağının vazgeçilmez bir lezzetidir. İskorpit balığı, havuç ve domates ile birlikte pişirilerek hazırlanan bu çorba, özellikle kış aylarında tercih edilir. 

Patlıcan Kapama, patlıcanın içine yerleştirilen pilav ile hazırlanan geleneksel bir yemektir. Üzerine et yemeği eklenerek servis edilen bu lezzet, özellikle misafirler için tercih edilir. 

Lüfer Pilavı, deniz ürünleriyle zenginleştirilen bir pilav çeşididir. Lüfer balığı, özel bir sosla kızartılarak servis edilir ve genellikle mantar gibi ekstra malzemelerle sunulur. 

Bu lezzetlerin yanı sıra Çanakkale'nin yöresel tatlıları da oldukça ünlüdür. Mafiş Tatlısı, ceviz ve hamur ile hazırlanan şerbetli bir tatlıdır. Peynir Helvası ve Basma Helvası ise Çanakkale'nin tatlı kültürünü yansıtan önemli lezzetlerdir. 

Çanakkale'nin zengin mutfağı, geleneksel tarifler ve özel malzemelerle doludur. Bu lezzetler, şehrin kültürel mirasını yansıtan önemli birer parçadır ve ziyaretçilere unutulmaz bir deneyim sunar.

Çanakkale'de Ne Yenir?

Çanakkale'nin zengin mutfağı, hem yöresel lezzetleri hem de benzersiz tatlarıyla dikkat çekiyor. Şehri ziyaret edenlerin mutlaka tatması gereken lezzetler arasında şunlar bulunuyor: 

Ezine Peyniri: Çanakkale'nin ünlü Ezine peyniri, keçi, koyun ve inek sütünden yapılan eşsiz bir lezzettir. Şehri ziyaret ettiğinizde bu meşhur peyniri denemeden dönmeyin. 

Peynir Helvası: Çanakkale'nin sevilen tatlıları arasında yer alan peynir helvası, yumuşak kıvamıyla damakları şenlendirir. Tuzsuz peynirin kullanıldığı bu helvayı mutlaka tatmalısınız. 

Oğmaç Çorbası: Özellikle kış aylarında tercih edilen oğmaç çorbası, un, yumurta, salça, domates ve soğandan hazırlanır. Besleyici ve lezzetlidir. 

Tumbi: İnce bulgur, yumurta ve patlıcanla yapılan tumbi, Çanakkale'nin özgün lezzetlerinden biridir. Tavada kızartıldıktan sonra fırında pişirilir. 

Çırpma: İspanaklı böreği andıran çırpma, yaygın olarak tüketilen bir lezzettir. Çay saatlerinde sıcak sıcak servis edilir. 

Metez: Un, yumurta ve kıymadan hazırlanan metez, salçalı sosla servis edilir. Yöresel restoranlarda bulabilirsiniz. 

Tuzlu Sardalya: Özel bir pişirme tekniğiyle hazırlanan tuzlu sardalya, balıkçı lokantalarında sıklıkla sunulur. 

Basma Helvası: Un, şeker ve cevizle yapılan basma helvası, dilimlenerek servis edilir. Tatlıcılarda bulabilirsiniz. 

Çanakkale'de ayrıca ev yapımı domates salçası, tavuk böreği, keşkek, balık çorbası, kabak böreği, melki yemeği ve lüfer pilavını da deneyebilirsiniz. Her biri yöreye özgü ve lezzetli tatlar sunar.

Çanakkale'de Ne Yapılır?

Çanakkale, tarihi ve kültürel mirasıyla ünlü olan bir şehirdir. Ziyaretçilere yapabilecekleri pek çok aktivite sunar. İşte Çanakkale'de yapabileceğiniz bazı şeyler: 

Tarihi Alanları Ziyaret Edin: 

Troya Antik Kenti: UNESCO Dünya Mirası Listesi'nde bulunan Troya Antik Kenti, Homeros'un İlyada destanında anlatılan Troya Savaşı'nın geçtiği yerdir.

Çanakkale Şehitleri Anıtı ve Gelibolu Yarımadası: Çanakkale Savaşları'nın yaşandığı Gelibolu Yarımadası, tarihseverler için önemli bir ziyaret noktasıdır. Anıt, şehitlikler ve savaş alanlarını ziyaret edebilirsiniz.

Boğaz Turu: Çanakkale Boğazı'nı tekne turuyla gezmek, şehrin güzelliklerini su üzerinden keşfetmek için harika bir yoldur. Boğaz turu sırasında Eceabat, Kilitbahir ve Çanakkale'nin diğer önemli noktalarını görebilirsiniz. 

Assos Antik Kenti: Çanakkale'nin Ayvacık ilçesinde bulunan Assos Antik Kenti, antik tiyatrosu, Athena Tapınağı ve manzarasıyla ünlüdür. Antik kenti ziyaret ederek tarihi atmosferi yaşayabilirsiniz. 

Açık Hava Müzeleri ve Anıtları: Şehir merkezindeki açık hava müzeleri ve anıtlar aracılığıyla Çanakkale Savaşları'nın ve Türk Kurtuluş Savaşı'nın önemli anlarını hatırlayabilir ve tarih hakkında bilgi edinebilirsiniz. 

Küçükkuyu ve Assos Sahilleri: Çanakkale'nin sahil beldeleri olan Küçükkuyu ve Assos, temiz plajları ve doğal güzellikleriyle ünlüdür. Burada denize girebilir, güneşlenebilir ve dinlenebilirsiniz. 

Truva Atı: Şehir merkezindeki Truva Atı heykeli, Troya Antik Kenti'ne olan bağlantısını simgeler. Heykelin yanında fotoğraf çektirebilir ve şehrin sembollerinden birini görebilirsiniz. 

Yiyecek ve İçecek Deneyimi: Çanakkale'nin yöresel lezzetlerini tadabilirsiniz. Özellikle zeytinyağlı yemekler, deniz ürünleri ve yöresel tatlılar şehrin gastronomik zenginliğini temsil eder. 

Çanakkale Kent Müzesi: Şehir merkezinde bulunan müze, Çanakkale'nin tarihini ve kültürünü anlatan çeşitli sergilere ev sahipliği yapar. Müzeyi ziyaret ederek bölgenin geçmişi hakkında daha fazla bilgi edinebilirsiniz. 

Çanakkale, tarihi, doğal ve kültürel güzellikleriyle zengin bir şehirdir. Ziyaretiniz sırasında bu aktiviteleri deneyerek unutulmaz bir seyahat geçirebilirsiniz.