Bayburt'un Tarihçesi

Doğu Karadeniz bölgesinde bulunan Bayburt, tarih boyunca çeşitli medeniyetlerin ve imparatorlukların hakimiyeti altında kalmıştır. Bizans döneminde Haldia Theması sınırları içerisinde yer almış ve I. Justinianus döneminde kale tahkim edilmiştir. Ancak, Bizans-Arap mücadelesi sonrasında Pakraduni Hanedanlığı topraklarına katılmıştır.

Türkler'in Anadolu'ya yerleştiği ilk bölgelerden biri olarak kabul edilen Bayburt, Selçuklu ve Saltuklu Beylikleri tarafından ele geçirilmiştir. Birinci Haçlı Seferi sırasında kısa bir süre için Bizans Valisi tarafından ele geçirilse de daha sonra Danişmendliler Beyliği'nin hakimiyetine geçmiştir. Daha sonra Saltuklu ve Anadolu Selçuklu Devleti'nin egemenliğine girmiştir.

1243 yılında Kösedağ Muharebesi sonrasında Moğol baskısına maruz kalmış ancak Selçuklu hakimiyetinde kalmıştır. 1308 yılında Anadolu Selçuklu Devleti'nin yıkılmasıyla İlhanlı valilerinin egemenliği altına girmiştir. İlhanlılar döneminde ticari ve ekonomik açıdan önemli bir merkez olmuş ve Marco Polo gibi ünlü seyyahlar tarafından ziyaret edilmiştir. Daha sonra Eretna Beyliği ve Akkoyunlular'ın hakimiyetine girmiştir.

1514 yılında Osmanlı İmparatorluğu'na katılan Bayburt, Osmanlı'nın Safevi sınırına yakın stratejik bir kaleye sahip olması nedeniyle önemli bir yerleşim birimi haline gelmiştir. Osmanlı döneminde ticari hayatı önemini korumuş, ancak zamanla önemi azalmıştır.

Bayburt, Osmanlı-Rus Savaşı sırasında Rus işgali altına girmiş ancak daha sonra Osmanlı hâkimiyetine geri dönmüştür. I. Dünya Savaşı sırasında tekrar Rus işgali altına girmiş ve 1918 yılında Osmanlı hâkimiyetine katılmıştır. Ancak, Rus işgali ve sonrasında yaşanan çatışmalar nedeniyle şehirde önemli tahribatlar meydana gelmiştir.

1927 yılına kadar Erzurum'a bağlı olan Bayburt, bu tarihten itibaren Gümüşhane'ye bağlı bir ilçe olmuştur. 21 Haziran 1989 tarihinde Bayburt ilinin kurulmasıyla merkez ilçe olmuştur.

Toponimi ve etnografik çalışmalar, Bayburt'un tarihinde Kıpçaklar gibi çeşitli unsurların yoğun olarak bulunduğunu göstermektedir. Bu unsurlar genellikle Kafkasya'dan gelmişlerdir ve Bayburt'a yerleşmişlerdir. Bugün hala bu etnik unsurların izlerine Bayburt ve çevresinde rastlanmaktadır. Bu tarihi bağlantılar, Bayburt'un kültürel ve etnik çeşitliliğini artıran faktörler arasında yer alır.

Bayburt'un Yüzölçümü / Nüfusu / İklimi 

Karadeniz Bölgesi'nin Doğu Anadolu Bölgesi ile kesiştiği noktada yer alan Bayburt, Türkiye'nin önemli illerinden biridir. Tarihi ve kültürel mirasıyla dikkat çeken bu şehir, doğal güzellikleri ve zengin kültürel dokusuyla bilinir. 

Yüzölçümü: 

Bayburt'un toplam yüzölçümü 2.705 km²'dir. Bu küçük ancak etkileyici alan, dağlık ve engebeli bir arazi yapısına sahiptir. Doğal güzelliklerle bezeli olan bu coğrafya, ziyaretçilerine benzersiz manzaralar sunar. 

Nüfus: 

2023 yılında kaydedilen verilere göre Bayburt'un nüfusu 86.047'dir. Görece küçük bir nüfusa sahip olan bu şehir, sakin ve huzurlu bir yaşam tarzı sunar. Kültürel çeşitliliği ve tarihi zenginlikleriyle de dikkat çeken Bayburt, her yıl birçok turisti ağırlar. 

İklim: 

Bayburt'un iklimi, Karadeniz'in etkisi altında kalarak karasal bir karaktere sahiptir. Kışlar soğuk ve kar yağışlı geçerken, yazlar ise ılıman ve kuru geçer. Bu iklim özellikleri, şehrin tarım ve hayvancılık gibi ekonomik faaliyetlerini etkiler. 

Bayburt, kendine özgü doğal güzellikleri ve zengin tarihiyle Türkiye'nin önemli şehirlerinden biridir. Doğal yaşamı keşfetmek isteyenler için ideal bir destinasyon olan Bayburt, aynı zamanda tarih ve kültür meraklılarını da cezbeder. Turizmin yanı sıra tarım ve hayvancılık gibi sektörlerde de önemli bir rol oynayan bu şehir, bölgenin sosyo-ekonomik kalkınmasına katkı sağlar.


 

Bayburt'ta Mutlaka Görülmesi Gereken Yerler

Bayburt, M.Ö 3000 yıllarına dayanan zengin tarihi alt yapısıyla dikkat çeker. Pek çok medeniyete ev sahipliği yapmış olan şehir, kadim yapılarıyla büyüleyici bir tarihi atmosfer sunar. Ayrıca doğal güzellikleriyle de ön plana çıkar. 

Aydıntepe Yeraltı Şehri: 3 bin yıllık tarihiyle büyüleyen bu şehir, 1996'da kazılar sırasında keşfedildi. 20 odası bulunan bu yeraltı şehri, yerli ve yabancı turistlerin ilgisini çekiyor. 

Bayburt Kalesi: Ticaret yolları üzerinde yer alan bu kale, farklı kültürlerin egemenliğine girmiş bir tarihi yapıdır. Bizans, Arap, Roma ve Ermeni kültürlerinin izlerini taşır. 

Çımağıl Mağarası: Bayburt'un Aşağı Çımağıl Köyü'nde bulunan bu mağara, eşsiz doğal güzellikler sunar. İçerisinde sarkıt, dikit, sütun ve mağara çiçekleri bulunur. 

Helva Köyü Buz Mağarası: Bayburt il merkezine 33 kilometre uzaklıkta bulunan bu mağara, doğal bir soğutma deposu olarak da kullanılmıştır. Doğa harikası olan bu mağarayı mutlaka ziyaret etmelisiniz. 

Bayburt Saat Kulesi: Bayburt'un simgelerinden biri olan bu saat kulesi, 1924 yılında tamamlanmıştır. 21 metre uzunluğundaki bu yapı, şehre gelen ziyaretçilerin mutlaka gördüğü bir yerdir. 

Bayburt Ulu Camii: Sultan 2. Gıyaseddin Mesut Dönemi'nde yapılan bu cami, 13. yüzyıldan kalma önemli bir tarihi yapıdır. Mimarisindeki çini desenleriyle dikkat çeker. 

Baksı Müzesi: 2010 yılında kurulan bu müze, çağdaş sanat ile geleneksel el sanatlarını bir arada sergiler. Avrupa Konseyi Müze Ödülü'ne layık görülmüştür. 

Şehit Osman Türbesi: Bayburt'un batısında bir tepede bulunan bu türbe, Selçuklu dönemi mimarisini yansıtır. Mengüç Gazi'nin kız ve erkek kardeşi için yapılmıştır. 

Kaleardı Şehir Parkı: Çoruh Nehri'nin kıyısında yer alan bu park, hafta sonları ziyaretçilerini ağırlar. Piknik alanları ve sosyal tesisleriyle öne çıkar. 

Sırakayalar Şelalesi: Yaz aylarında özellikle piknik için tercih edilen bu şelale, Bayburt'un doğal güzelliklerinden biridir. 

Korgan Köprüsü: İpek Yolu üzerinde bulunan bu köprü, Selçuklu dönemi mimarisini yansıtır. İki gözlü bir yapıdır. 

Bayburt Gençlik Parkı: Çocuk oyun alanları ve yeşil alanlarıyla ailelerin sıkça tercih ettiği bir parktır. Kop Şehitleri Abidesi: 1. Dünya Savaşı'nda önemli bir savunma merkezi olan Kop Dağı'nda bulunan bu abide, tarihi bir değere sahiptir. 

Dede Korkut Türbesi: Türk kültüründe önemli bir yere sahip olan Dede Korkut'un mezarının bulunduğu bu türbe, UNESCO listesine alınmıştır. 

Pamuktaş Tabiat Parkı: Temiz havasıyla dikkat çeken bu tabiat parkı, ziyaretçilerine sakin ve rahatlatıcı bir ortam sunar. 

Halis Bayramoğlu Hatıra Ormanı: Devlet büyükleri ve önemli olaylar için ağaçlandırılan bu orman, temiz havasıyla bilinir. 

Çoruh Nehri: Bayburt'un önemli turistik değerlerinden biridir. Çeşitli restoran ve sosyal tesisler etrafında bulunur. 

Kop Dağı Milli Parkı: Tarihi ve doğal güzellikleriyle ziyaretçilerini büyüler. Nadir kelebek türlerine ev sahipliği yapar. 

Soğanlı Geçidi: Büyüleyici manzarasıyla dikkat çeken bu geçit, doğaseverler için ideal bir rotadır. 

Kenan Yavuz Etnografya Müzesi: Bayburt yöresel mimari yapılarını yansıtan bu müze, geniş bir alana sahiptir ve çeşitli sosyal tesisleri içerir.

Bayburt'un Meşhur Yemekleri 

Bayburt, Türkiye'nin Karadeniz Bölgesi'nde yer alan ve zengin bir mutfak kültürüne sahip olan bir şehirdir. Doğal malzemelerin kullanıldığı ve yöresel tatların ön planda olduğu Bayburt mutfağı, özellikle et yemekleriyle ünlüdür. İşte Bayburt'un meşhur yemeklerinden bazıları: 

Pipaşı: Bayburt'un geleneksel çorba çeşitlerinden biridir. Et suyu, un ve yoğurtla hazırlanan bu çorba, özellikle kış aylarında sıcak olarak tüketilir. 

Kesme Çorba: Et suyu, erişte ve baharatlarla hazırlanan kesme çorba, Bayburt mutfağının sevilen bir lezzetidir. Genellikle soğuk kış günlerinde tercih edilir. 

Yalancı Dolma: Yaprak sarması olarak da bilinen yalancı dolma, pirinç, soğan ve baharatlarla hazırlanan iç harçla yapılır. Lahana veya pazı yapraklarına sarılarak pişirilir. 

Hangel: Bayburt'un geleneksel yemeklerinden biri olan hangel, bulgur ve etten yapılan bir tür kıymalı yemektir. Soğan, biber ve baharatlarla lezzetlendirilir. 

Cızlak: Bayburt mutfağının önemli bir yemeği olan cızlak, mısır unu ve suyla hazırlanan bir çeşit hamur tatlısıdır. Şeker ve cevizle servis edilir. 

Kara Lahana Çorbası: Kara lahana ile yapılan bu çorba, et suyu ve baharatlarla lezzetlendirilir. Besleyici ve doyurucu bir çorba çeşididir. 

İpek Kebabı: Bayburt'un meşhur kebap çeşitlerinden biri olan ipek kebabı, dana etinden yapılan ve közde pişirilen bir kebaptır. Özel baharatlarla marine edilir ve tandırda pişirilir. 

Mumbar: Kuzu bağırsağı içine pirinç, soğan ve baharatlarla hazırlanan mumbar, kaynar suda haşlanarak pişirilir ve genellikle yoğurtla servis edilir. 

Tirit: Bayburt mutfağının geleneksel yemeklerinden biri olan tirit, et suyu ve ekmekle hazırlanan bir çeşit çorba türüdür. Üzerine kırmızı biber ve tereyağı gezdirilerek servis edilir. 

Bayburt'un meşhur yemekleri genellikle doğal ve yöresel malzemelerle hazırlanır. Et yemekleri, hamur işleri ve çorbalar, Bayburt mutfağının temelini oluşturur. Bu lezzetleri tatmak, şehrin zengin mutfak kültürünü keşfetmek için harika bir fırsattır.

Bayburt'ta Ne Yenir?

Bayburt mutfağı, zengin lezzetleriyle ve özgün tatlarıyla tanınır. Şehir, Karadeniz ve Doğu mutfağının bir sentezi olarak kendine özgü yemekleriyle dikkat çeker. Bayburt'a yolunuz düşerse, mutlaka denemeniz gereken bazı lezzetler bulunmaktadır. 

Tel Helva: Bayburt'un Unutulmaz Tatlarından Birisi 

Bayburt'un en bilinen lezzetlerinden biri olan tel helva, şehrin sembolik tatlarından biridir. Şeker, irmik ve limon ile yapılan bu helva, Bayburt'un her köşesinde bulunabilir. Özellikle Taşçılar Köyü'nde en geleneksel tarifle üretilir ve tatmanızı öneririm. 

Kesme Çorba: Bayburt'un Doyurucu Çorbası 

Kesme çorba, Bayburt'un vazgeçilmez lezzetlerinden biridir. Erişte çorbası olarak da bilinen bu yemek, oldukça doyurucu ve besleyicidir. Özellikle Bayburt'un merkezindeki lokantalarda ve çorbacılarda tadına bakabilirsiniz. Destan Çorba ve Kebap Salonu, Esnaf Köfte ve Çorba Salonu gibi yerlerde bu lezzeti deneyebilirsiniz. 

Tatlı Çorba: Şifalı ve Yöresel Bir Lezzet 

Bayburt'un tatlı çorbası, şehrin en özgün yemeklerinden biridir. Kuşburnu ile yapılan bu çorba, vitamin ve mineral deposudur. Bayburt'taki ziyaretiniz sırasında özellikle köylerde denemelisiniz.

Kara Pancar Yemeği: Lezzetli ve Besleyici Bir Seçenek 

Kara pancar yemeği, Bayburt mutfağının öne çıkan yemeklerinden biridir. Hem lezzetli hem de besleyicidir. Esnaf lokantalarında ve özellikle köylerde sıklıkla bulunur. 

Galacoş: Protein Kaynağı ve Yöresel Bir Lezzet 

Galacoş, Bayburt'un protein açısından zengin ve sevilen yemeklerindendir. Mercimek, kıyma, soğan, tereyağı, salça ve yoğurt gibi malzemelerle yapılır. Bu lezzeti Bayburt'un merkezindeki lokantalarda bulabilirsiniz. 

Ekşi Lahana Yemeği: Karadeniz ve Doğu Mutfağının Harmanı 

Ekşi lahana yemeği, Bayburt'ta sıklıkla tüketilen bir lezzettir. Karadeniz'in eşsiz lezzetinde yetişen lahana ile hazırlanır. Özellikle bayram sofralarında ve köy ziyaretlerinde sıkça sunulur. 

Lor Dolması: Geleneksel ve Lezzetli Bir Yemek 

Lor dolması, Bayburt'un geleneksel yemeklerinden biridir. Peynirle doldurulan bu yemek, özel günlerde ve düğünlerde sıklıkla tüketilir. Bayburt'un merkezindeki lokantalarda tadına bakabilirsiniz. 

Ayranlı Çorba: Yöresel ve Hafif Bir Lezzet 

Ayranlı çorba veya "Ayranaşı", Bayburt'un sevilen yemeklerindendir. Yöresel bir lezzet olan bu çorba, Bayburt'un hemen hemen her köşesinde bulunabilir. 

Bayburt'un zengin mutfağı, geleneksel tarifler ve özgün lezzetlerle doludur. Şehri ziyaret ettiğinizde, bu lezzetleri deneyerek unutulmaz bir gastronomik deneyim yaşayabilirsiniz.

Bayburt'ta Ne Yapılır?

 

Bayburt, Türkiye'nin Karadeniz Bölgesi'nde yer alan küçük ancak tarihi ve doğal güzellikleriyle zengin bir ilimizdir. Bayburt'ta yapabileceğiniz bazı aktiviteler şunlardır: 

Bayburt Kalesi ve Çevresi Ziyareti: Bayburt Kalesi, şehrin sembollerinden biridir ve tarihi açıdan önemli bir yapıdır. Kaleyi ziyaret ederek tarihi atmosferi hissedebilir, muhteşem manzarayı seyredebilirsiniz. 

Aydıntepe Mağaraları: Bayburt'un Aydıntepe ilçesinde bulunan mağaralar, doğal güzellikleriyle ünlüdür. Mağaraları ziyaret ederek doğanın gizemli atmosferini keşfedebilirsiniz. 

Altıntepe Ören Yeri: Bayburt'un tarihine ışık tutan önemli bir arkeolojik alan olan Altıntepe Ören Yeri'ni ziyaret edebilirsiniz. Burada antik kalıntıları ve tarihi yapıları görebilirsiniz. 

Yedigöller Milli Parkı: Bayburt'un doğal güzelliklerinden biri olan Yedigöller Milli Parkı, muhteşem göl manzaraları ve yürüyüş rotalarıyla doğa severleri cezbeder. Burada yürüyüş yapabilir, piknik yapabilir ve temiz havanın tadını çıkarabilirsiniz. 

Kültürel Etkinliklere Katılma: Bayburt'ta düzenlenen kültürel etkinliklere katılarak yerel kültürü ve gelenekleri yakından tanıyabilirsiniz. Özellikle yöresel festivaller ve etkinlikler, ilin kültürel dokusunu yansıtır. 

Yöresel Lezzetleri Tatma: Bayburt mutfağı, yöresel lezzetleriyle ünlüdür. Özellikle Bayburt köftesi, çorbası ve tatlıları denemeye değerdir. Şehirdeki yöresel restoranlarda bu lezzetleri tadabilirsiniz. 

Doğa Yürüyüşleri ve Trekking: Bayburt'un doğal güzellikleriyle çevrili olması, doğa yürüyüşleri ve trekking için ideal bir ortam sunar. Şehrin etrafındaki yürüyüş rotalarını keşfedebilir ve doğanın tadını çıkarabilirsiniz. 

Şehir Merkezi Gezisi: Bayburt'un tarihi dokusunu ve kültürel mirasını keşfetmek için şehir merkezini gezebilirsiniz. Burada tarihi yapılar, camiler, hamamlar ve çarşıları ziyaret edebilirsiniz.

Bayburt, doğal güzellikleri ve tarihi dokusuyla keşfedilmeyi bekleyen bir şehirdir. Ziyaretiniz sırasında doğanın ve tarihin tadını çıkarabilir, yerel kültürü deneyimleyebilirsiniz.